İRAN'da TÜRKLER

İRAN'da TÜRKLER - Prof. Dr. ümit üzdağ

Bir İran gazetesinde İran Türkleriğnin en büyük kesimini oluşturan Güney Azerbaycan Türkleriğne hakaret edilmesi üzerine, on binlerce Türk Tebriz ve Tahranğda büyük gösteriler düzenleyerek devlet binalarının da içinde olduğu binaları hedef aldı. Olaylarda 10 Türkğün öldüğü haberleri geliyor. Olaylar sırasında bazı haber kanallarında İranğdaki olayların veriliş şekli şöyleydi. ğTebrizğde Azericeğye hakaret edilmesine kızan Azeriler gösteri yürüyüşleri yaptılar vs. vs.ğ Bu bana 1950ğlerin sonunda bir gazetemizde çıkan bir ilanı hatırlattı. İlan şöyleydi: ğBüyük Rus opera sanatçısı Ayşe Azizova Ankarağda konser verecek.ğ

Bazı kafalar, eskiden Sovyetler Birliğinde Türk bulunmadığını ileri sürenler, şimdi 35 milyon İran Türkünü görmemezlikten gelmeye çalışıyorlar. Oysa İranğa adımını atan herkesin ilk göreceği şeylerden birisi İranğın bir Türk ülkesi olduğudur. Ne kadar Fars şovenizminin baskısı altında tutulsa da İran Türklüğü, Anadolu Türklüğünün Anadoluğdaki hakimiyetinden daha uzun bir süre İranğda egemen olmuştur. şah İsmail ve Nadir şah gibi Türk tarihinin önemli simaları İran Türk imparatorlarıdır.

İranğda bir Azeri Türkünün bana ğBize bir Kuzeyde Azeri diyorlar bir de siz Azeri diyorsunuz. Neden diyorsunuz bilmiyorum. Biz kendimize Türk derizğ deyişini asla unutmadım. Keza İran Dış İşleri Bakanlığından bir yetkilinin Tebrizğe gitmeden önce bana ğTebrizğde Farsça konuşursan 1 lira olan şeyin değeri derhal 2 lira olurğ demesini de unutmadım. Tebriz % 100 bir Türk kentidir. Türkçe yaşar, Türkçe düşünür ve Türkçe ölürsünüz. Kentin aydınlarının büyük bir bölümü Türkiyeğde eğitim görmüşlerdir. Tatillerini Türkiyeğde geçirirler.

Tahran 12 milyon kişilik bir dev kenttir. Bu kentte de hiç Farsça öğrenmeden yıllarca yaşamanız mümkündür. üünkü yarısı Türk olan bu kentte Türkçe her işinizi çözmeniz mümkündür. Ne yazık ki, Türkiye ve Türk milliyetçileri İran Türklüğüne gereken önemi hiçbir zaman vermemişlerdir. Hatta ğTürkiyeğden sonra en büyük Türk ülkesi neresidir?ğ sorusuna bir çok Türk milliyetçisi İranğı düşünmeden ğüzbekistanğ cevabını verir.

Ancak artık özellikle iletişim alanındaki gelişmeler sonunda Türkiye Türklüğü, İran Türklüğünün ve İran Türklüğü, Türkiye Türklüğünün karşılıklı olarak bilicine varmaktadır. İranğdaki son olaylarda göstermektedir ki, İran Türklüğü üzerindeki Fars şovenisti baskıların sürmesi durumunda İranğın birliğini sağlaması mümkün olmayacaktır. İran parçalanmamalıdır. İranğdaki bir çok Türk milliyetçisi de İranğı doğal ve haklı olarak vatanı görmekte, bu vatanın parçalanmamasını istemektedir. Ancak aynı Türk milliyetçileri İranğda demokrasi talep etmekte, Türklerin aşağılanmasına karşı her geçen gün güçlenen bir direnç geliştirmektedirler.