BüYüK ARAþTIRMACI KüZIM KÝRþAN'IN TESBÝTLERÝ

TüRüK BÝL KONFEDERASYONU

TüRüK BÝL Konfederasyonuðnun yapýlanmasý, yeni hükümdar ÝüUUM APAM BUUMÝN ÝSTEMÝðnin M.ü. 879 yýlýnda baþkenti ÝDÝL-URALLARðdaki UüUþ BAþIðna nakletmesiyle baþlar. ÝL ETÝRÝþ KAÐAN, baþkenti M.ü.779ðda URKUN BOLIKða (ORHUN) taþýr. TüRüK BÝL konfederasyonuðnu oluþturan devletler ise þöyledir:
- üTüKÝN YIþ (ana devlet),

- ES-TABÝGAü (orta çin Hanlýðý, üTüKÝN YIþða dahil)

- ALTUN YIþ (ALTAY devleti),

- YÝR BUYURGU YÝR (Kuzey kabileleri)

- UCUÐUY YIþ (IüKI TüRKÝSTAN devleti),

- üKüGÝMÝN YIþ (URAL devleti),

- BU TüRüK BÝL (BERÝ TüRKÝSTAN devleti)

- OK-UDURÝKÝN YIþ (KORE ve MANüURYAðdaki devlet, baþkenti UþUNTÝN BOLIK, daha sonra HAN BALIK olmuþtur, þimdiki PEKÝN )

- UþUNTÝNG UYUZ (GüNEY üÝN Federasyonu, (uy-maktan UYUZ.. )

- TüRGÝþ

- üK-ÝRÝGUN US-OK UþUN (MESSAGET krallýðý, bir ÝSKÝT kolu)

O dönemde esas üÝNLÝLER, TABGAü BUDUN - barbar kavim olarak güneybatýda yaþamaktadýrlar. üÝNðde yazý C. HOPKINSðe göre M.ü. 3000ðlerde, T. DE LACOUPERIE göre M.ü. 2300ðde bulunmuþtur. Son tesbitlere göre M.ü.1700ðlerdedir... E. EKREM Hacettepe üniversitesi için hazýrladýðý doktora tezinde ðTüRK kavimlerinin M.ü.2600-M.S.318 tarihleri arasýnda üÝNðde bulunduklarýnýð yazar. Bu bilgiler üÝN ALFABESÝðnde neden 41 adet PROTO-TüRKüE tamga bulunduðunu açýklamaktadýr.

TüRüK BÝL Konfederasyonuðnun 1400 yýllýk egemenliði süresince 5 AT-OÐ (hanedan) hüküm sürmüþtür. KAÐAN adlarýndan bazýlarý þunlardýr:

- ÝüUUM APAM BUUMÝN KAGAN ÝSTEMÝ (M.ü.. 879-822)

- ÝNÝþÝ KAÐAN

- OÐLÝ KAÐAN

ÝKÝNT AT-OÐ (2. Hanedan)

- KANÝM ÝL-ETÝRÝþ (M.ü.565-538)

- KANGÝM KüL BÝLGE KAÐAN (M.ü.536-525)

- üKüL TÝGÝN (M.ü.524-514)

- 2. KANGÝM TüRüK BÝLGE KAÐAN (M.ü.512-494)

- 2. EüÝM KAÐAN (M.ü.488-?)

üüüNC AT-OÐ (3. Hanedan)

- 3. TENGRÝTÝÐ TENRÝDE BOLMÝþTüRüK BÝLGE KAÐAN (M.ü.356-?)

- BENGÝGü KAÐAN

TüRTÝNü AT-OÐ (4. Hanedan)

- TENRÝDE KUT BULMUþ ALP BÝLGETENRÝ UYUÐUR KAÐAN (?-M.S.318)

- 4. EüÝM KAÐAN

- 4. KANÝM KAÐAN

BEþÝNü AT-OÐ (5. Hanedan)

- 5. KANÝM KAÐAN (?-M.S.536)

- KüL TÝGÝN (M.S.544-575)

- NÝNüU APA OYURÝÐÝN TURGAN (M.S.576-?)

NÝNüU APA OYÝRÝÐÝN TURGANðýn KAÐAN olmasý ile Konfederasyon AT-OY BÝL dönemindeki gücüne ulaþtý. M.S. 641ðde HAZAR ve OK-UþUY (ÝSKÝT) TüRKLERÝðnin birleþmesi ile OZUM ON-OK (Federe HAZAR) devleti kuruldu. Devletin baþkenti ÝDÝL idi. Bu devletin egemenlik alaný KAFKASLAR, KUZEY KARADENÝZ, TURLA OGÝZ (Dinyester) ile OZU üGüZ (Dinyeper) arasýndan ÝTÝL ýrmaðýna, KÝEVðden MOSKOVAðnýn güneyine kadar idi.

Bu devletin halký 7. Asýrdan itibaren MUSEVÝ oldu. 1016ðda devletin yýkýlmasýyla bu TüRK MUSEVÝLERÝ bütün AVRASYAðya yayýldýlar. KARAYÝM ve KARAÝT TüRKLERÝðni oluþturdular.

675 yýlýnda VOLGA bölgesinde yaþýyan BUY-URUKLARðýn (Bulgar) bir kolu TUNAðyý aþarak þimdiki BULGARÝSTAN bölgesine yerleþtiler.

840 yýlýnda ilk TüRK-MüSLüMAN devlet olan KARAHANLILAR (ÝLEK HANLAR) devleti kuruldu. üinliler bu boyun TðUüüE AþÝNA dedikleri KARLUKLARðdan geldiðini yazarlar. Devleti kuran BUÐRA KARA HAKAN ünvanlý BÝLGE KüL KADÝR HAN idi.

KARLUKLAR ise 744-840 arasýnda UYGUR federasyonuna girmiþler ve TüRKMEN adýný almýþlardý. UYGUR TüRKLERÝ liderliðindeki Federasyon zayýflayýnca, KARLUK YAGBUSU kendini ðbozkýrlarýn hakimið ilan etti. Ve ðBüyük Hakanð anlamýnda KARA HAKAN ünvanýný aldý. Hatýrlatalým ki, KARA kelimesi ðsiyahð anlamýnda deðildir, OK-ARAðdan gelmektedir. Yani yaradýlýþtan beri varolan OK TüRKLERÝ ARASINDA demektir. Böylece KARLUK YAGBUSU, ðbütün TüRKLERðin Hakanýð olduðunu ilan etmiþ oluyordu!.. ALTAY TüRESÝðne göre devlet ikiye ayrýldý. Doðu bölgesinin hakimi ARSLAN KARA HAKAN diye anýlýyordu. Baþkenti KARAORDU idi. Batý bölgesinin hakimi ise BUÐRA KARA HAN diye anýlýyordu. Ýþte bu Batýnýn ilk hakaný BÝLGE KüL KADÝR HAN, ilk Müslüman TüRK devletinin kurucusu oldu.

879ðda NORMANLARðdan RURÝKðin YANGA KALðA (Ninji Novgorod) þehrinde bir prenslik kurmasý ile þimdiki Rusyaðnýn temeli atýlmýþ oldu. Bu devlet önce bölge TüRKLERðine, sonra da OSMANLI DEVLETÝðne rakip olarak büyüdü, geliþti. Ayný tarihlerde ÝSKANDÝNAV asýllý ASKOLD da KÝEVðde bir prenslik kurmuþtu. RUS-BEYAZ RUS ayýrýmý buradan gelir.

RUSLARðýn hükümdarlarý için kullandýklarý üAR kelimesi, aslýnda PROTO-TüRKüEðde kral anlamýna gelen üURðdan gelir. Bu kelime ÝSKÝTLER aracýlýðýyla (CAERE-üERE) ÝTALYAðya gitmiþ, ROMA ÝMPARATORLUÐUðnda CEASAR (Sezar) olarak kullanýlmýþ, ve RUSLAR tarafýndan üAR kelimesine dönüþtürülmüþtür.

900ðlerde ASYAðdaki BOY-URUKLAR (Orak Bulgarlarý ) Konfederasyon yönetimine hakim oldular. 976 yýlýnda UüUþ BAþIðda para bastýrdýlar.

1236ðda OK-UþUY ve ISUB-URA BÝLðden oluþan DEþT-Ý KIPüAK devleti CENGÝZ HAN ordularýna yenildi. 1237ðde üKüGÝMÝN YIþ (Oral Bulgarlarýðnýn devleti); yine 1237ðde ON-UYUÐUR YIþ (Kazan Tatarlarýðnýn devleti) 1238ðde OÐUZLAR (KASÝM ve OKA TATARLARI) yenildi. Ayný yýl ALTIN-UR (That ili, ALTINORDU diye bilinen devlet) üTüGÝN YIþða (geçerli anayasa) göre kuruldu. Bu devlette TüRK-MOÐOL soyundan 25 HAN hüküm sürdü. Ruslarýn baskýsý ile zayýfladý ve 1505ðde silindi gitti.

1395ðde DEþT-Ý KIPüAK (OK-UþUY ve ISUB-URA BÝL) yine bir TüRK HAKANI olan TÝMURða yenildi ve yýkýldý.

1436ðda ALTIN-UR devletinin hakaný ULUÐ MUHAMMED HAN, mevcut anayasanýn ( üTüGÝN YIþ ) yürümediðini görerek, BÝR OY BÝL Konfederasyonuðnu yeniden canlandýrmak için KAZAN HANLIÐIðný kurdu. HAN armasýnda binlerce yýl öncesine ait Uþ(HAN) tamgasý vardý!..

Ne yazýk ki, binlerce yýllýk TüRK TARÝHÝðnin belgelerini muhafaza eden KAZAN KüTüPHANESÝ, 1552 yýlýnda RUS üARI KORKUNü ÝVAN tarafýndan yakýldý!..

YIþ kelimesi ðanayasað demektir. UYUþðtan gelir ki, ðuyuþturan, birliði saðlayan kurallarð anlamýndadýr. Bazý TüRK devletlerinin adýnda kullanýlmasýnýn sebebi, TüRK TüRESÝðne göre kurulduðunu, ðileri seviyede bir organizasyonð olduðunu belirtmek içindir.

YIþ kelimesi ðaðaçð olarak alýnmýþ, ve ORHUN KÝTABELERÝ'ndeki üTüGÝN YIþ ifadesi, ð ütügen Ormanlarýð þeklinde tercüme edilmiþtir ki, son derece yanlýþtýr. Bir milletin darda kalýnca ormana kaçmasý düþünülebilir mi?.. Orada kastedilen "darda kalýnca ANA DEVLET'e, TüRK TüRESÝ'ne sýðýn" anlamýndadýr!.

1449ðda GÝRAY HAN, KIRIM HANLIÐIðný kurdu. KIRIM HANLIÐI bir süre sonra OSMANLI DEVLETÝðne baðlandý.

ASYAðda kurulan diðer HANLIKLAR, 1800ðlerde RUS yayýlmacýlýðý sonucu birer birer yýkýldý.

email: ttrkkan@excite.com