Kürþad Zorlu

Orta Asya için
Geçtiðimiz hafta boyunca Kazakistanðýn Tengiz bölgesinde yaþanan olaylara iliþkin olarak Türk basýnýnda çeþitli yazýlar ve yorumlar yer aldý. Hemen hepsini dikkatle takip ettik. Bir kýsmýnýn da özellikle Türkiyeðnin Orta Asya politikasýna atýfta bulunduðuna þahit olduk. üteden beri seslendirilmeyen meselelerin böyle bir platformda tartýþýlmasý doðru bir yaklaþýmdý. Yetkililerimizin de bunu biran önce yapmasý gerekli. Eðer bu yapýlmazsa Türk Dünyasý dediðimiz coðrafyada Türkiyeðyi zor günlerin beklediðini belirtmeliyiz. Neden mi? Ýsterseniz son olayla baþlayalým. Atrau þantiyesinde çalýþan iþçilerin kaldýklarý yerlerin düzenleniþ biçimi ve ABD güvenlik þirketinin tutumu oldukça ilginçtir. Bir defa bu bakýmsýz yerlerde ve zor þartlarda çalýþan insanlarýn gergin olmasý kaçýnýlmazdýr. Sanki þirket bu insanlarý getirmiþ ve bir daha ne yaptýklarýna bakmamýþ. Eðer baksalardý onlarýn insanca yaþamasýný saðlayacak bir ortam oluþtururlardý. Demek ki Türkiyeðden iþçi götürmekle ve dolgun maaþ vermekle iþ bitmi-yor. Konu buraya gelmiþken þu maaþ farký meselesine deðinelim. Türkiyeðden giden bir iþçi çoðunlukla ailesini burada býrakýyor. Aldýðý paranýn büyük bir bölümünü onlara gönderiyor ya da biriktiriyor. Sanýldýðý gibi oraya giden bir iþçinin aylýk masrafý 100-200 dolar da deðil. Kazakistan her geçen gün pahalý bir ülke haline geliyor. Kaldý ki giden iþçilerin önemli bir kýsmý ya uzmanlýklarý ya da tecrübelerinden dolayý tercih ediliyor. Oradaki firmalarýn kanuni bir zorunluluk olarak %60 Kazak iþçi çalýþtýrmalarý göz önüne alýndýðýnda maaþ farklýlýðý meþru bir durum haline geliyor. Ancak ülkedeki yetiþmiþ iþ gücü arttýkça bu fark ortadan kalkacaktýr. Olaylara karýþanlarýn tutum ve davranýþlarýna bakarsak bir çoðunun uzun zamandýr bazý güçlerin sürdürdüðü yanlýþ Türkiye imajý ile enforme edildikleri sonucuna ulaþabiliriz. Peki bu ortam halen Kazakistanðda çalýþmakta olan binlerce Türkðü nasýl etkiledi? Bu soruya cevap bulmak için Kazakistanðda bulunan bazý iþadamlarý ile görüþtük. Hemen hepsi bu konuda bir huzursuzluk ve tedirginlik olduðunu belirttiler. Bu münferit hadisenin yanlýþ deðerlendirilip sýçrayacaðýndan endiþe ediyorlar. Gerekçeleri de Kazakistan tarafýndan en azýndan bir Bakan düzeyinde bile açýklama yapýlmamýþ olmasý. Bu noktada Cumhurbaþkaný Nursultan Nazarbayevðin 17 Kasýmðda Türkiyeðye geleceðini hatýrlýyoruz. Eðer programý deðiþmezse o gün yapacaðý açýklamalar çok önemlidir. üünkü söz konusu olay Kazakistanða da çok zarar vermiþtir. Bunu görmezden gelmeleri kendi demokrasi süreçlerine büyük yara açacaktýr.

16 yýl önce Kazakistan baðýmsýzlýðýný kazandýðýnda onu ilk tanýyan ülke Türkiye olmuþtur. Belli bir dönem çok iyi iliþkiler kurulmuþ; kültür, eðitim, ekonomi ve pek çok alanda karþýlýklý transferler yapýlmýþtýr. Bu dönem bakýldýðýnda iyi bir dönemdir. Ancak ne yazýk ki süreç içerisinde insan mühendisliði gerektiði biçimde yapýlmamýþtýr. Kardeþlik, dostluk ve geçmiþte birlik olma kavram ve duygusunu gerçekten içinde yaþamayan insanlar da o böl-geye yerleþmiþtir. Büyükelçiliklerimiz ise çok kýsýtlý imkanlarla hizmet vermektedirler. Personel sayýlarý gülünç durumdadýr. Bir çok iþi ayný kiþi üstlenmektedir. Hak verirsiniz ki herkes her þeyi bilmek durumunda deðil.

Kýsaca belirttiðim bu süreç beraberinde iki ülke ve özellikle bilgilendirilmemiþ insanlar arasýnda sosyal ve psikolojik uyumsuzluk yaratmaya baþlamýþtýr. ürneðin Ahmet Yesevi üniversitesiðnin olduðu üimkent bölgesi Türklerin daha çok sevildiði ve iki halkýn daha çok kaynaþtýðý bir bölgedir. Yine baþarýlý bazý eðitim kurumlarý vardýr. Buralarda yanlýþ hadi-selere rastlamak daha zordur.

Deli Yürek efsanesi
3 yýl önce Deli Yürek dizisi Kazakistanðýn en çok izlenen kanalýnda gösterilmiþti. Oynadýðý saatlerde sokakta taksi bulamýyorduk. Ýnsanlar evlerinde aileleri ile bu diziyi izliyorlardý.Yeni doðan çocuklarýn isimleri Yusuf olmaya baþlamýþtý. üünkü bu karakter onlarý çok etkilemiþti. Yýllar boyu hayal ettikleri þeye çok yakýndý. Yine bir Kazak teyze konu ile ilgili þöyle demiþti ðYusuf ahlaký ve cesareti ile çocuklarýma örnek oluyor. Ýçki içmiyor, güzel yaþýyor.ð Biz de iki ülke iliþkilerine destek olalým diye Namýk Kemal Zeybekðin büyük katkýlarýyla baþta Ýmirzalýoðlu olmak üzere, sayýn Osman Sýnav ve diðer deðerli oyuncularý oraya götürmüþtük. Manzara çok sevindiriciydi. Binlerce Kazak, filmdeki Yusufðu görmeye gelmiþti. Kenan Ýmirzalýoðlu da konuþmasýna Kazakça ðmerhabað diyerek baþlayýnca Türkiye sevgisi onun yaklaþýmýnda vücut bulmuþtu. Yine Kýrgýzistan ve üzbekistanðda bazý kaliteli dizilerimiz Türkiye sevgisini artýrmaktadýr. Bunlar birer ortak nokta bulabilmenin vesilesidir. Zaten var olan benzerliklerimizin ispatlanma yollarýdýr. Gerçekten Orta Asyaðda Türkiye sevgisini artýrmak istiyorsak hemen sinema ve televizyona el atalým. Orada çok zengin iþadamlarýmýz var. Sanýrým bütçelerinin binde birini bu faaliyetlere ayýrsalar mesele kalmaz.