Pirinç Vurgunu!
11.04.2008
TERCüMAN GZT.
TMO'nun ürünü erken satmasýyla bazý firmalar 'Stok eridi, ithalat yapýlacak' havasý yarattý Fiyat birden kiloda 3'ten 6 YTL'ye çýktý. Fýrsatçý yüzde 100 vurgun yaptý, halk maðdur oldu
TüRKÝYE'de ekmeklik buðdaydan sonra pirinçte de fiyatlar bir anda týrmandý. Pirinçte "psikolojik savaþ" yaþandýðý, yurtiçinde yeterli pirinç bulunmasýna karþýn, bazý firmalarýn spekülatif bir þekilde fiyatlarý artýrarak, ithalatta gümrük vergilerinin düþürülmesi için kamuoyu yaratmaya çalýþtýðý öne sürülüyor. Pirinç piyasasýnda yaþanan fiyat hareketleri üzerine, geçen hafta Toprak Mahsulleri Ofisi'nde (TMO) bir toplantý yapýlarak, üreticiler, deðirmenciler, paketlemeciler ve ilgili kamu kurumu temsilcileri bir araya getirildi. Toplantýyla ilgili TMO internet sitesinde yapýlan duyuruda, toplantýda konuþan sektör temsilcileri tarafýndan, "piyasada önümüzdeki hasada kadar yeterli çeltik ve pirinç stoðu bulunduðu, buna karþýn, Mýsýr'ýn 1 Kasým'a kadar ihracatý kapatmasý ve diðer ihracatçý ülkelerde yeterli ürün bulunmamasý nedeniyle ithalat þansý azaldýðýndan, piyasada panik havasý oluþturulmaya çalýþýldýðý" görüþünün dile getirildiði belirtildi.
Karþýlýklý iddialar
Duyuruya göre, toplantýda, "piyasada kýtlýk varmýþ gibi bir hava oluþturmanýn kimseye faydasý olmayacaðý, pirincin ikame ürünlerinin de dikkate alýnmasý gerektiði, fiyatýn yükselmesi durumunda tüketici talebinin fiyatý daha cazip olan makarna ve bulgura kayabileceði" görüþleri de ifade edildi. Toplantýda oluþan görüþler dikkate alýnarak, Dýþ Ticaret Müsteþarlýðý'nda yeniden bir deðerlendirme toplantýsý yapýlmasý kararlaþtýrýldý. Toplantýya katýlan Uzunköprü üeltik üreticileri Tarýmsal Birliði Baþkaný Ali üner, yurt içinde yeterli pirinç ve çeltik olmasýna karþýn, paketlemeciler ile deðirmenciler arasýnda yaþanan sorun nedeniyle fiyatlarýn sürekli artýðýný öne sürdü.
"Paketlemeciler, fiyatý 3'e katlayarak satýyor, bu da bir tekelciliktir" diye konuþan üner, Türkiye'de pirinçte bir yokluk, kýtlýk yaþanmadýðýný, halen TMO'nun depolarýnda 34 bin tonu emanet olmak üzere 50 bin tona yakýn çeltik olduðunu kaydetti.
üner, "Paketlemeciler karlarýndan fedakarlýk yapsalar, vatandaþ, þimdiki fiyatlarýn 4'te 3'üne pirinç yer. Paketlemecilerin 6 YTL'ye sattýðý pirinç, piyasada 4-4.5 YTL" dedi. Tarým ürünleri Hububat Bakliyat Ýþleme ve Paketleme Sanayicileri Derneði (PAKDER) Baþkaný Mehmet Tevfik Dinçer ise Ali üner'in "paketlemecilerin çok yüksek karla ürün sattýðý" yönündeki iddiasýný reddederek, yurt içinde yeterli pirinç bulunduðunu ve fiyatlarýn artmasýnda psikolojik faktörlerin etkili olduðunu söyledi. Dincer, "TMO'nun stoklarýndaki ürünü zamansýz satmasý, bu ürünün 5-10 elde toplanmasý, rekabet piyasasýný bozdu" dedi.
TMO: Ýthalat yapabiliriz
Bu arada, geçen sezon 33.5 bin ton ürün alan, depolarýna da 43.1 bin ton emanet ürün býrakýlan TMO, pirinç fiyatlarýndaki olaðanüstü artýþ üzerine, gerekirse ithalat yapacaðýný bildirdi. TM0 ayrýca, "Mart ayý baþýnda satýþa çýkarýlan çeltiðin bir kaç firma tarafýndan satýn alýndýðý" iddialarý üzerine, halede 77 firmanýn ürün aldýðýný açýkladý.En yüksek alýmý Göze Tarým, Ak-ün Gýda San., Durukan Gýda San. yaptý.
Reis: TMO, fýrsatçýlarýn ekmeðine yað sürdü
REÝS Gýda'nýn sahibi Mehmet Reis, pirinç fiyatlarýndaki yüksek artýþýn fýrsatçýlarýn iþi olduðunu söyledi. Reis, "Yýllardýr yaptýðým gibi Don Kiþot'luða devam ediyorum. 'Spekülasyon yok' diyenlere þunu söylüyorum; Bir ay içinde ne oldu ki siz fiyatlarý yerlide yüzde 100, ithal ürünlerde dolar bazýnda yüzde 80 artýrdýnýz? Dünya fiyatlarýyla örtüþtürüyorsunuz, ama öyle deðil. Bu bir fýrsat ekonomisidir. Bu fiyat artýþý ne zaman baþladý? Toprak Mahsulleri Ofisi, martýn ilk haftasýndan ürünü vakitsiz sattý. üünkü Türkiye'de pirinç fiyatlarýný artýranlarýn en büyük rakibi TMO'dur. Onun elinden bu ürünü hemen aldýktan sonra fiyat artýþý için hareket ettiler" dedi.
Kuru üstü pilav dönemi
Martýn ilk haftasýnda yani TMO'nun ürünü sattýðý ilk dönemde yerli baldo pirincin kilo fiyatýnýn yüzde 81 artarak 2.20 YTL'den 4 YTL'ye, Osmancýk pirincinin kilosunun yüzde 100 artarak 1.5 YTL'den 3 YTL'ye, Mýsýr pirincinin kilosunun da yüzde 120 artýþla 1 YTL'den 2.20 YTL'ye çýktýðýný söyleyen Reis, "Ýthal baldo pirincin tonu 1500 dolardan 2 bin 800 dolara, ABD pirincinin tonu da 1200 dolardan 1900 dolara çýktý. Bunlar toptan fiyatlardýr. Perakendeye en az yüzde 50 yansýr.
Ben þunu söylüyorum: Mart ayý þampiyonu limondu. Peki pirinçteki yüzde 100 fiyat artýþý ne oluyor? Haksýz kazanç þampiyonu... Bu fiyatlardan sonra 'Pilav üstü kuru yeniyordu, þimdi kuru üstü pilav yenecek'" diye konuþtu.
'Siyasileri uyardým'
Pirinçte oynanan oyunu anlatan Mehmet Reis þunlarý söyledi: "TMO devre dýþý býrakýldýktan hemen sonra oyun kurucularla oyuncular, sahanýn içerisinde paslaþmaya baþladýlar. Kartel oluþtu. Ayný fiyat, ayný ürün, ayný tonaj, psikolojik bir savaþ. Bundan sonra fon düþerse, Gümrek Vergisi düþerse, atý alan üsküdar'ý geçecek. Denizden gelenlerin ekmeðine bir kez daha yað sürülür."
Küresel ýsýnmanýn da Türk tarýmýný vurduðunu söyleyen Reis, þöyle devam etti: "Ýlgili tüm muhalefet liderlerine ve Baþbakan'a söylüyorum: Meclis'e bunu getirin. Yarýnlar beni daha çok düþündürüyor. Küresel ýsýnma vardýr ama tedbiri önceden almak lazým. Bugün paranýz var, ürün alabilirsiniz. Yarýn bu ülkeler vermezse ne yapacaksýnýz? Mýsýr, Vietnam, Endonezya ihracatý yasakladý. þimdi paranýz olsa da alamayacaksýnýz."