Enflasyon % 10 faiz % 18 döviz kuru % 0


Güngör Uras
milliyet.com.tr
04.09.2008



Dün açýklanan aðustos ayý enflasyonu rakamlarý tek baþýna bir anlam ifade etmiyor. Aylýk enflasyon iner, çýkar. ünemli olan, yýllýk enflasyondur.

Görülen o ki, 2008 yýlýnda en az yüzde 10 oranýnda bir enflasyon gerçekleþecek. Buna karþýlýk, faiz oranlarý yüzde 18 dolayýnda kalacak. Ve de en önemlisi (bütün bunlara raðmen), döviz fiyatlarý artmayacak.

Yýllýk enflasyon:

- Tüketicinin satýn alma gücünün ne kadar eridiðini (dar ve sabit gelirli halkýn) ne kadar fakirleþtiðini gösterir.

- üreticinin maliyetlerinin ne kadar arttýðýný, bu maliyet artýþý nedeniyle üreticinin mal ve hizmetlere ne kadar zam yapmak zorunda kalacaðýný gösterir.

Enflasyon oranlarý faiz ve döviz fiyatýný belirler:

- Genelde faiz oraný, paranýn enflasyon karþýsýnda erimesini önleyecek ölçüde, enflasyonun birazcýk üzerinde belirlenir. Fakat geliþmiþ (zengin) ekonomilerde çok kere faiz oranýnýn enflasyon oranýnda veya biraz altýnda da belirlendiði görülmektedir.


Enflasyon/ucuz döviz çeliþkisi

- Enflasyon milli paranýn deðerini eritir. Bu nedenle, genelde milli para enflasyon ölçüsünde olmasa da, enflasyonun rüzgarýnda deðer kaybeder. Döviz fiyatlarý enflasyon kadar olmasa da, önemli ölçüde yükselir.
(Hatýrlatma: Eðer döviz fiyatý enflasyonun getirdiði yükü azaltacak þekilde yükselmezse, (1) Ýthal mallarý ucuzlar. Tarýmda, sanayide üretim yapanlar ucuz ithal malýyla rekabet edemez. (2) Ýhracat yapanlarýn eline dövizle sattýklarý malýn karþýlýðýnda daha az YTL geçer. Ýhracat yapan zarar eder.)
Bizde uzun süredir ters rüzgarlar esiyor.

- Enflasyonu aþaðýya çekemiyoruz.

- Batý dünyasýnýn en yüksek reel (enflasyondan arýndýrýlmýþ/net) faizini ödüyoruz.

- Enflasyondaki artýþ iç fiyatlara yansýyor. Maliyetleri artýrýyor. Buna raðmen (yüksek faiz-sýcak para sayesinde) döviz fiyatlarýný sabit tutmayý baþarýyoruz.
2008 yýlýnýn bir özelliði var. Dünyada son bir yýlda (dolar endeksiyle): Gýda maddesi fiyatlarý yüzde 41 oranýnda, gýda dýþý sanayi girdilerinin fiyatlarý yüzde 19.4 oranýnda, metal fiyatlarý yüzde 7.3 oranýnda arttý. (Kaynak: The Economist , ”Commodity price index”). Bu nedenle de enflasyon dünyanýn baþka ülkelerinde de arttý.


Durumumuzu bilelim

Ama Türkiye’nin durumu farklý. Bu yazýnýn altýndaki tabloya bakýnýz: (1) Türkiye geriye dönük yýllýk enflasyonda dünya þampiyonu. (2) Türkiye 2008 yýlýnda beklenen yýllýk enflasyonda dünya þampiyonu. (3) Türkiye enflasyona göre yüksek reel faiz ödemede dünya þampiyonu.(4) Bütün bunlara raðmen Türkiye döviz fiyatýný sabit tutacak þekilde YTL’yi deðerlendirmede dünya þampiyonu.

Burada kendi kendimizi sorgulamamýz gerekmez mi? Niye biz böyleyiz?Bu tabloda (1) üretimi sürdürmeye, (2) Ýstihdamý artýrmaya, (3) ülkeye refah getirmeye imkan olmadýðýný göre göre, bile bile, yanlýþ politikalarda neden ýsrar ediyoruz?



...