Cari Açýkta Yeni Rekor
Ýþte 7 ayda yüzde 42.5 artýþ gösteren cari açýk rakamlarý...
2008 yýlýnýn Temmuz ayýnda cari açýk, bir önceki yýlýn ayný ayýyla karþýlaþtýrýldýðýnda yüzde 43,4 oranýnda artarak 2 milyar 871 milyon ABD Dolarý'ndan 4 milyar 117 milyon ABD Dolarý'na yükseldi. Piyasalarda beklenti 4.57 milyar dolar açýk olacaðý yönündeydi.
TCMB'den yapýlan açýklamaya göre, alt kalemler itibariyle incelendiðinde, ödemeler dengesindeki dýþ ticaret açýðý bu yýlýn Temmuz ayýnda bir önceki yýlýn ayný ayýna oranla yüzde 32,6 artarak 6.480 milyon ABD Dolarý'na, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirler yüzde 26,2 oranýnda artarak 2.618 milyon ABD Dolarý'na ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderler yüzde 7,2 artarak 464 milyon ABD Dolarý'na yükseldi. üte yandan, ayný dönemde cari transferlerden kaynaklanan giriþlerin yüzde 44 oranýnda azalarak 209 milyon ABD Dolarý'na düþtüðü gözlemlendi.
Bu geliþmeler sonucunda 2008 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde cari açýk, bir önceki yýlýn ayný dönemiyle karþýlaþtýrýldýðýnda yüzde 42,5 oranýnda artmýþ ve 22 milyar 140 milyon ABD Dolarý'ndan 31 milyar 554 milyon ABD Dolarý'na yükseldi.
Açýklamada þu bilgiler verildi:
"Dýþ Ticaret Dengesi
2008 yýlý Ocak-Temmuz dönemi verilerine göre ödemeler dengesi tablosundaki dýþ ticaret dengesi, bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 39,6 artarak 35.249 milyon ABD Dolarý tutarýnda açýk vermiþtir. 2008 yýlýnýn yedi aylýk dönemi alt kalemler itibariyle incelendiðinde, altýn dahil ithalat (CIF) harcamalarýnýn bir önceki yýla oranla yüzde 36,6 oranýnda artarak 126.380 milyon ABD Dolarý'na ulaþtýðý ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 39 oranýnda artarak 81.397 milyon ABD Dolarý'na ve tahmini bavul ticareti gelirlerinin ise yüzde 4,7 oranýnda azalarak 3.232 milyon ABD Dolarý'na ulaþtýðý görülmektedir.
Hizmetler Dengesi
Temmuz ayý tahmini veriler olmak üzere, 2008 yýlýnýn yedi aylýk döneminde turizm gelirleri bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 23,7 artarak 10.483 milyon ABD Dolarý'na, turizm giderleri de yüzde 9,9 artarak 2.126 milyon ABD Dolarý'na yükselmiþtir. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 27,8 oranýnda artarak 8.357 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþtir.
Hizmetler baþlýðýnýn diðer önemli bir kalemi olan taþýmacýlýk kaleminde 2007 yýlýnýn yedi aylýk döneminde 32 milyon ABD Dolarý net giriþ olmuþken, bu yýlýn Ocak-Temmuz döneminde 334 milyon ABD Dolarý tutarýnda net çýkýþ gerçekleþmiþtir. Ýçinde bulunduðumuz yýl için taþýmacýlýk kalemi alt kalemler itibariyle incelendiðinde, navlun kaleminde bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 49,7’lik artýþla 1.916 milyon ABD Dolarý net çýkýþ diðer taþýmacýlýk kaleminde ise yüzde 20,6 oranýnda artýþla 1.582 milyon ABD Dolarý tutarýnda net giriþ gerçekleþmiþtir.
Yurtiçinde yerleþik inþaat þirketlerinin yurtdýþýnda gerçekleþtirdikleri inþaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz giriþi, 2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz dönemine oranla yüzde 17,3 artarak 563 milyon ABD Dolarý olmuþtur.
Yurtdýþýnda yerleþik kiþilerle gerçekleþtirilen sigorta ve reasürans iþlemlerine iliþkin verilerden oluþan sigorta hizmetleri kalemiyle ilgili olarak net gider, 2008 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 16,7 azalarak 468 milyon ABD Dolarý olmuþtur.
Bu geliþmeler sonucunda, 2007 yýlýnýn yedi ayýnda toplam 5.968 milyon ABD Dolarý fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2008 yýlýnýn ayný döneminde yüzde 24,1 artýþla 7.405 milyon ABD Dolarý fazla vermiþtir.
Gelir Dengesi
ücret ödemeleri ve yatýrým geliri kalemlerinden oluþan gelir dengesi kalemindeki net çýkýþ, 2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 20 oranýnda artarak 4.858 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþtir. Yatýrým geliri kaleminin altýnda büyük ölçüde kar transferlerinden oluþan doðrudan yatýrýmlar ve faizlerden oluþan diðer yatýrýmlarda gerçekleþen net çýkýþ, sýrasýyla yüzde 64,7 artýþla 1.945 milyon ve yüzde 27,2 artýþla 3.270 milyon ABD Dolarý olurken portföy yatýrýmlarýndan kaynaklanan net giriþ 418 milyon ABD Dolarý'na ulaþmýþtýr.
2008 yýlý Ocak-Temmuz döneminde uzun ve kýsa vadeli kredilere iliþkin faiz giderleri, bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 18,3 artarak 4.561 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþtir.
Cari Transferler
Cari transferler kalemi, 2008 yýlýnýn yedi aylýk döneminde yüzde 4 oranýnda küçülerek 1.148 milyon ABD Dolarý giriþ kaydetmiþtir. Bu dönemde, diðer sektörler kalemi altýnda yer alan iþçi gelirleri 791 milyon ABD Dolarý gelir kaydederken, diðer transferlerden kaynaklanan net giriþ 15 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþtir.
SERMAYE VE FÝNANS HESAPLARI
2008 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde finans hesaplarýnda gerçekleþen net sermaye giriþi, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre yüzde 79,7 artarak 35.917 milyon ABD Dolarý olmuþtur. Bu dönemde gözlemlenen baþlýca geliþmeler aþaðýda özetlenmektedir.
Doðrudan Yatýrýmlar
Doðrudan yatýrýmlar kalemi altýnda, Türkiye’deki yabancý sermayeli þirketlerin yurtdýþýndaki ortaklarýndan kullandýklarý kredileri ve yurtdýþýnda yerleþik kiþilerin Türkiye’de gerçekleþtirdikleri gayrimenkul alýmlarýný da içeren yurtdýþýnda yerleþik kiþilerin yurtiçinde yaptýklarý net yatýrýmlar, bir önceki yýlýn Ocak-Temmuz döneminde 14.516 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþken bu yýlýn ayný döneminde yüzde 35,5 azalýþla 9.358 milyon ABD Dolarý olmuþtur. Alt kalemler itibariyle incelendiðinde, yurtdýþýnda yerleþik kiþilerin Türkiye’de gerçekleþtirdikleri net gayrimenkul alýmlarýnýn bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 15,4 artarak 1.720 milyon ABD Dolarý'na yükseldiði tahmin edilirken, Türkiye’deki yabancý sermayeli þirketlerin yurtdýþýndaki ortaklarýndan kullandýklarý kredilerle ilgili olarak 35 milyon ABD Dolarý net kredi kullanýmý gerçekleþtirilmiþtir.
Yurtiçinde yerleþik kiþilerin yurtdýþýnda yaptýklarý net yatýrýmlarla ilgili olarak, 2007 yýlýnýn yedi aylýk döneminde net 1.768 milyon ABD Dolarý tutarýnda yatýrým yapýlmýþken 2008 yýlýnýn ayný döneminde yapýlan yatýrým miktarý 1.829 milyon ABD Dolarý'na yükselmiþtir. Sonuç itibariyle, doðrudan yatýrýmlar kaleminde 2008 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde gerçekleþen net sermaye giriþi, bir önceki yýlýn ayný dönemine oranla yüzde 40,9 azalarak 7.529 milyon ABD Dolarý olmuþtur.
Portföy Yatýrýmlarý
2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde 8.530 milyon ABD Dolarý net sermaye giriþi olan portföy yatýrýmlarýnda 2008 yýlýnýn yedi aylýk döneminde 2.535 milyon ABD Dolarý tutarýnda net giriþ gerçekleþmiþtir.
Alt kalemler itibariyle incelendiðinde, varlýklar baþlýðý altýnda, yurtiçinde yerleþik kiþilerin yurtdýþýnda menkul deðer alým-satýmlarý ile ilgili olarak, 2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde 1.429 milyon ABD Dolarý net alým gerçekleþtirilmiþken, 2008 yýlýnýn ayný döneminde 452 milyon ABD Dolarý tutarýnda net alým yapýlmýþtýr.
Portföy yatýrýmlarý kaleminin yükümlülükler baþlýðý altýnda yurtdýþýnda gerçekleþtirilen tahvil ihraçlarýyla ilgili olarak Genel Hükümet, Temmuz ayýnda yeni tahvil ihracý veya geri ödemesinde bulunmamýþ bu nedenle, yýlýn ilk yarýsýnda 366 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþen net geri ödeme tutarý Ocak-Temmuz döneminde de ayný kalmýþtýr.
Yurtdýþýnda yerleþik kiþiler, hisse senedi piyasasýnda bu yýlýn Temmuz ayýndaki 579 milyon ABD Dolarý tutarýndaki net alýmla birlikte Ocak-Temmuz 2008 döneminde toplam 3.351 milyon ABD Dolarý net alým gerçekleþtirmiþtir. üte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasýnda bu yýlýn Temmuz ayýnda yapýlan 413 milyon ABD Dolarý tutarýndaki net alýmla birlikte Ocak-Temmuz 2008 döneminde yurtdýþý yerleþiklerce toplam 2 milyon ABD Dolarý tutarýnda net alým gerçekleþtirilmiþtir.
Diðer Yatýrýmlar
Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluþan bu kalemde bir önceki yýlýn Ocak-Temmuz döneminde 6.569 milyon ABD Dolarý net giriþ gerçekleþmiþken, 2008 yýlýnýn ayný döneminde 26.512 milyon ABD Dolarý net giriþ olmuþtur.
Varlýklar
Bu bölümde yer alan ticari kredilerde, ihracat karþýlýðý yurtdýþýna açýlan kredilerle ilgili olarak, bir önceki yýlýn yedi aylýk döneminde 587 milyon ABD Dolarý tutarýnda net kredi açýlmýþken, bu yýlýn ayný döneminde açýlan net kredi miktarý 1.140 milyon ABD Dolarý olmuþtur. Ayný dönem için nakit kredilerde bir önceki yýl 118 milyon ABD Dolarý net geri ödeme gerçekleþmiþken, 2008 yýlýnda yurtdýþý yerleþiklere 330 milyon ABD Dolarý tutarýnda net kredi açýlmýþtýr.
Bankalarýn yurtdýþý muhabirleri nezdindeki döviz varlýklarý, 2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde 5.125 milyon ABD Dolarý artmýþken, 2008 yýlýnýn ayný döneminde 8.837 milyon ABD Dolarý artýþ gerçekleþtirmiþtir.
Yükümlülükler
2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde 12.163 milyon ABD Dolarý artýþ gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2008 yýlýnýn ayný döneminde 36.819 milyon ABD Dolarý artýþ olmuþtur.
Alt kalemler itibariyle incelendiðinde, ithalat karþýlýðý saðlanan ticari krediler kaleminde 2008 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde 5.610 milyon ABD Dolarý net kullaným kaydedilmiþtir. Ayný kalemde bir önceki yýlýn ayný döneminde 3.097 milyon ABD Dolarý net kullaným gerçekleþmiþti.
Krediler kalemi incelendiðinde ise Uluslararasý Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Temmuz ayýnda kullaným veya geri ödemede bulunmamýþ ve böylece 2008 yýlý Ocak-Temmuz döneminde net kullaným miktarý 2.658 milyon ABD Dolarý'nda kalmýþtýr. Söz konusu yedi aylýk dönemde yurtdýþý piyasalar ve diðer uluslararasý kuruluþlardan saðlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak net 449 milyon ABD Dolarý geri ödemede bulunmuþtur. Ayrýca, 2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz dönemiyle karþýlaþtýrýldýðýnda, bankacýlýk sektörünün yurtdýþýndan saðladýðý net kredi miktarý yüzde 46,1 artarak 5.277 milyon ABD Dolarý olmuþken, diðer sektörlerin saðlamýþ olduðu net kredi miktarý yüzde 41,5 artarak 19.235 milyon ABD Dolarý olmuþtur.
Yurtdýþýnda yerleþik kiþilerce Merkez Bankasý ile yurtiçinde yerleþik bankalarda tutulan mevduat hesaplarýndan oluþan mevduatlar kaleminde, bir önceki yýlýn Ocak-Temmuz döneminde 5.782 milyon ABD Dolarý net çýkýþ gerçekleþmiþken, bu yýlýn ayný döneminde 4.207 milyon ABD Dolarý tutarýnda net giriþ gözlemlenmiþtir. Bu dönemde yurtdýþý bankalarýn yurtiçinde tuttuklarý net mevduat tutarý 4.631 milyon ABD Dolarý tutarýnda artmýþtýr.
Rezerv Varlýklar
Finans hesaplarýnýn son kalemi olan rezerv varlýklarýn içinde bulunan resmi rezervler, 2007 yýlýnýn Ocak-Temmuz döneminde 7.863 milyon ABD Dolarý artmýþken, bu yýlýn ayný döneminde 659 milyon ABD Dolarý artýþ göstermiþtir."
10.09.2008 / Ýnternetajans