Osmanlý Ýmparatorluðu'nun baþkent Ýstanbul'da yönetim sarayý ve hanedanlýk ikametgahý olarak kullanýlan Topkapý Sarayý, Fatih Sultan Mehmed'in Ýstanbul'u fethetmesinden kýsa bir süre sonra 1473 yýlýnda tamamlanmýþtýr. Osmanlý hanedaný, Topkapý Sarayý'ný 19. yüzyýlda Boðaziçi saraylarýna yerleþene kadar kullanmýþtýr. Saray, Cumhuriyet'in ilanýndan sonra 3 Nisan 1924'te Atatürk'ün emriyle müze haline getirilmiþtir.
üeþitli dönemlerde, deðiþik sultanlarýn emirleriyle yapýlan ek yapýlar ve yenilenmelerle görkemli bir boyut ve iþlev çeþitliliði kazanan saray, bu görünümüyle Osmanlý devlet kurumlaþmasýnýn bir yansýmasý olmuþtur. Osmanlý saray protokol ve hiyerarþisinin zamanla kazandýðý görkem ve çok ünitelilik Topkapý Sarayý mimarisine de yansýmýþ, hatta devletin yükseliþi ve çöküþü de sanatsal anlatýmýný bu sarayda bulmuþtur.
Tüm bu büyük geçmiþi dekorlayan dramatik olaylar süreci ile saray, dünya müzeleri arasýnda tarihsel yaþantýsý ile günümüze ulaþabilmiþ ender örneklerden biridir. Fatih Sultan Mehmed'in Ýstanbul ile sembolleþen Bizans ile birlikte Ortadoðu'nun imparatorluk geleneðine de varis olmasý, göreceli olarak dinamik ve göçer Asya-Anadolu geleneði ile yoðrulmuþ olan önceki Osmanlý yönetim sisteminde önemli nitelik deðiþmelerine neden olmuþtur.
Bu özelliðin sultan ve ailesiyle bütünleþen mutlak idare kavramýna güç verdiði ve saray kurumunun Fatih Kanunnamesi ile bilinçli olarak bir imparatorluk sistemine uyacak þekilde hiyerarþik kademelenme ve görkem kazandýðý görülür. Bu nitelik deðiþiminin unsurlarý aþamalý olarak Topkapý Sarayý'nda görülebilir.
Tarihi zenginliklerle ve de her türlü yönü ile öne çýkabilecek bir müzeye gerekli önem verilmekten nedense çekinilmektedir. Ýlber Ortaylýðnýn restorasyon konusunda yaþadýðý mali sýkýntýlar gazetelere konu olmadan dinmemiþtir. Ýlber Ortaylý ile yapýlan bir röportajda müzenin sorunlarý tekrar dile gelmiþtir. 1924 yýlýndan sonra yapýlan restorasyonda-amatörce- hareme çimento ile sývama yapýlmýþ. Hazine Dairesiðnin üzeri betonla güçlendirilmiþtir. Restorasyon için gerekli miktarý karþýlayamadýklarýný ifade eden Ortaylý Kültür Bakanlýðýðnýn bütçeden sadece binde 2 pay aldýðýný belirtmiþtir. Günlük ortalama 10-15 bin kiþinin gezdiðini düþündüðümüzde yapýlan tadilatýn bu insan sayýsýný kaldýramayacaðý çok rahat ortaya çýkmaktadýr. Ýnsanlarýn bilinçsizce içerideki tarihi eserlere zarar verdiðini düþündüðümüz zaman inanýlmasý güç bir sahne çýkýyor ortaya.
Bazý gerçekler bu durumun içinde olan insanlar tarafýndan ortaya çýkarýlmaktadýr. Ýlber Ortaylý ile yapýlan röportaj, Avrupa da müzelere-yani tarihsel dokular ve kültürel mirasa- saðlanan mali destek gerçekten bizim de müzelerimize bulunabilse bazý sorunlar ortadan kalkacaktýr. Sýnýr ötemiz müzecilik konusunda profesyonel restorasyonu tercih ederken bizim ilkel yöntemlerle tarihi güzellikleri bozmamýz hem tarihe karþý bir ayýptýr hem de dünya çapýndaki prestijimizi sarsmaktadýr.
Alinti
