Aygün: 'Bor'u peþkeþ çekmeyin

23.06.2003
Ankara Ticaret Odasý (ATO) Baþkaný Sinan Aygün, Maden Kanun Tasarýsý'nda yapýlan deðiþiklikle, bor madeninin devlet tekelinden çýkartýlmasýnýn Türkiye'nin geleceðine ipotek konmasý anlamýna geldiðini kaydederek, ''Türkiye'nin kurtuluþunu saðlayacak kadar önemli bir madenin devlet tekelinden çýkartýlmasý vatana ihanettir'' dedi.
Aygün yaptýðý yazýlý açýklamada, 3213 sayýlý Maden Kanunu Tasarýsý'nýn özel sektöre bor arama ve iþletme serbestisi tanýdýðýna dikkat çekerek, Türkiye'deki özellikle bor madeninin bulunduðu ve bulanacaðý tahmin edilen bölgelere de yabancý firmalarýn maden arama ruhsatý aldýklarýný kaydetti.
Yasanýn yürürlüðe girmesiyle birlikte bu bölgelerde bor madeni bulacak yabancý firmalarýn madeni iþleteceðini kaydeden Aygün, bor madeninin Eti Holding dýþýnda özel sektör tarafýndan iþletilmesi ve satýlmasýnýn satýþ fiyatlarýnda ve ihracat gelirlerinde düþüþlere yol açacaðýný bildirdi.
Türkiye'nin yýlda ortalama 250 milyon dolarlýk bor ihracatý gerçekleþtirdiðini ve bunun toplam maden ihracat gelirlerinin yüzde 50'sini oluþturduðunu hatýrlatan Aygün, þunlarý kaydetti:
''Dünya bor pazarý 1.5 milyar dolardýr. Bu rakamýn çok yakýn bir gelecekte 10 milyar dolarý geçeceði hesaplanmaktadýr. Bugünkü üretim hýzýyla 60 yýl sonra Türkiye dýþýnda baþka hiçbir ülkede bor madeninin kalmayacaðý bilinmektedir. Bor madeninin devlet tekelinden çýkartýlmasý ulus ötesi firmalara peþkeþ çekilmesi anlamýna gelir.
Dünya bor rezervinin yüzde 63'ünün Türkiye'de bulunmasýna karþýn, bor üretiminde Türkiye'nin payý yüzde 31'dir. Dünyada tekel pozisyonunda olan Rio Tinto þirketinin kolu US Borax'ýn payý ise yüzde 37'dir. 250'yi aþkýn alanda kullanýlan borun 1.2 milyar dolarlýk rafine ürün pazarýnda Eti Holding'in aldýðý pay yüzde 21'e gerilemiþtir. Borda devlet tekelinin kaldýrýlmasý ve bu madenin özelleþtirmek istenmesi, hem bu payýn daha da gerilemesi, hem de US Borax ve yerli uzantýlarýnýn madenlerimize el koymasý sonucunu doðurmaktadýr. 21. yüzyýlýn petrolü olacak bor madenlerinin peþkeþ çekilmesi, Türkiye ekonomisine büyük bir darbe vurulmasýdýr. Bu durumda Bor Enstitüsü kurulmasýnýn da bir anlamý kalmayacaktýr.
Maden Yasa Tasarýsý'nýn bu haliyle geçmesine vatanýný seven herkesin karþý çýkmasý gerekir. Bor madenini özelleþtiren vebal altýnda kalýr. Maden Tasarýsý yeniden ele alýnarak, bor madenindeki devlet tekeli korunmalýdýr.''