Tarladan çýktý 0.7 YTL markete geldi 5 YTL
Ercan Ýnan
einan@gazetevatan.com
18.04.2008
Pirinçte fýrsatçý kim?
Son günlerde herkes birbirine bunu soruyor, fiyatý kim ya da kimlerin manipüle ettiðini bulmaya çalýþýyor. Olayý “küresel bir oyun oynanýyor” komplo teorisine kadar götüren bazý cahiller bile çýkýyor.
þunu belirtelim ki 200’den fazla ithalatçýnýn olduðu bir yerde spekülasyon imkansýz gibi bir þey. Biz gelin hiç komplo teorisi üretmeden sadece rakamlarý konuþturalým. Konuþturalým ki tarladan 70 kuruþa alýnan çeltiðin bizim soframýza gelene kadar 5 YTL’ye ulaþan öyküsü anlam kazansýn. Bu maliyet analizinde herkes kendini bir yerlerde bulacaktýr. Böylece fiyatlarý kimin ne kadar þiþirdiði de net biçimde ortaya çýkacaktýr. Hadi siz de elinize bir hesap makinasý alýn, benimle birlikte bölün çarpýn... Kimin ne kadar kar marjý var bulun.
üreten, yani yarý beline kadar suya giren çiftçiden çeltik geçen Eylül-Ekim’de yaklaþýk 70 kuruþa alýndý. (Bugünlerde fiyat 1.8 YTL’ye kadar çýktý ancak ürün yok. Hasat henüz baþlamadý)
TMO ise geçenlerde 77 firmaya 80 kuruþtan mal verdi. Biz hesaplamada 70 kuruþu baz aldýk.
Bu çeltikten maksimum yüzde 60 randýmanla pirinç elde edilir. Pirincin maliyeti 1.16 YTL’ye gelir.
üeltiðin iþlenmesinden kalan yan ürünlerin (kabuk, kepek, kýrýk pirinç gibi) satýþýndan elde edilen gelir iþletme masraflarýný karþýlar. Pirincin maliyeti için yaklaþýk 1.1 YTL gibi bir rakam bulunur.
Ýþte bu ürün, þu an toptancýlarda çuvalla kilosu yaklaþýk 2.5 YTL’ye satýlan üründür. Zincirin birinci halkasý burasý. Kar marjýný ben en sonda yazmayý tercih ettim. Sabýrsýzlananlar 2.5’i, 1.1’e bölüp yüzdeyi hemen bulabilir.
Toptancýdan 2.5 YTL’ye alýnan pirince yüzde 8 KDV ödenir. Fiyat olur 2.7 YTL. Teslimat depolarda yapýlýr, nakliyeyi alýcý üstlenir. Bir kilo pirincin nakliyesi ortalama 5 kuruþtur. Maliyet etti mi 2.75 YTL. Bu pirincin hiç firesiz iþlendiðini farzedelim. Paketleme masrafý yine 1 kg için yaklaþýk 15 kuruþtur. Maliyet 2.96 YTL’ye gelir. Bu paket yaklaþýk yüzde 10 kar ile markete satýlýr. Fiyat oldu mu 3.3 YTL.
Bu ürüne yüzde 8’lik KDV tekrar ödenir, maliyet 3.56 YTL’yi bulur. Artýk bundan sonrasý marketin insafýna kalmýþ. Bu ürünü 4 YTL’ye satan da var, 5 YTL’ye satan da... Diyelim ki 4 YTL’ye satýlýyor. Marketin karý yaklaþýk yüzde 12.3 olur. 5 YTL’ye satan bilin ki yüzde 40 para kazanýyordur.
þimdi zinciri en baþtan tekrar incelersek, aslýnda en fiyakalý karýn çeltiði alýp iþleyen ve çuvallarla satan toptancýya ait olduðu net olarak görülür. Hesap neydi, 1.1 YTL’lik maliyet, 2.5 YTL’lik fiyat.
Aradaki fark? Yüzde 127...
Rakamlarý konuþturmak her zaman en iyisidir.
Bilgi kirlenmesine birebir gelir.
Herkes resmi net olarak görür.
Alinti
