Tedbir çok, alan yok
Türkiye'de tedbir yok!
Güngör Uras
milliyet.com.tr
10 Ekim Cuma 2008
Dýþarýda kriz rüzgarlarýný durdurmak için hükümetler ve merkez bankalarý tedbir üzerine tedbir alýrken, bizde hükümet ve Merkez Bankasý yetkilileri “Gereken tedbirler alýnacaktýr” diyor. Ama ortada tedbir diye bir þey yok. Alýnacak tedbirin ne olduðunu bilen yok.
Dün Merkez Bankasý, bankalar arasý döviz borçlanma iþlemlerine (belli miktar sýnýrlamasýyla) aracýlýk etmeye baþladý. Döviz fazlasý olan bankalar dövizini Merkez Bankasý’na bildirecek, dövize ihtiyacý olanlar bu dövizleri borçlanabilecek. Bu iyi bir tedbirdir. Ama yetmez.
Tahtakale’deki “üarýklý Erkan-ý Harpler” ve de “Baba Bankacýlar” ile konuþtum. Ýþte onlarýn tedbir önerileri:
1) Mevduata devlet güvencesi bizde hesap baþýna 50 bin YTL. Avrupa’da en düþük garanti miktarý 100 bin euro’ya çýkarýldý. üok sayýda ülke sýnýrsýz garanti veriyor.
Hükümet bizde de garanti sýnýrýný yükseltmelidir.
2) Bizim döviz piyasamýz sýð. Bir gün içinde önemli miktarda döviz alým talebi olunca, döviz fiyatý hemen yükseliyor.
Yabancýlar, bankalar piyasadan döviz topluyor endiþesi ortalýða yayýlýyor.
Bu sýðlýðý yok etmek için Merkez Bankasý bankalara teminat karþýlýðý döviz kredisi açmalýdýr.
Merkez Bankasý’na düþen...
Bankalar Merkez Bankasý’ndan nasýl YTL cinsi parayla borçlanabiliyorsa, dolar ve euro cinsi parayla da borçlanabilmelidir.
Bu tür borçlanma imkaný piyasada sýðlýðý yok edebilir. Ufak miktardaki alým-satýmlar sonucu fiyatlarýn hýzla oynamasýný önleyebilir.
3) Merkez Bankasý günlük ihalelerle piyasadan döviz almaya devam ediyor. Bu kritik dönemde döviz alýmýný durdurmalýdýr.
4) Hükümet bir an önce IMF ile anlaþmayý imzalamalýdýr. IMF anlaþmasýnýn imzalanmasý gecikebilir. Ýçeride ve dýþarýda güven artýrmak için ön anlaþma açýklanabilir.
5) Merkez Bankasý, bankalardan YTL cinsi mevduat kabul ettiði gibi döviz cinsi mevduat da kabul etmelidir.
Dýþarýda finansal kurumlarda ve bankalarda sarsýntý devam ederken, Türk bankalarý döviz birikimlerini maceraya atmak istemiyor. Bankalarýn YTL fazlalarýný Merkez Bankasý nasýl topluyorsa, döviz fazlalarýný da toplamalýdýr.
þirketlere ek kredi saðlanmalý
6) Ýç ve dýþ piyasalarda, talepteki daralma nedeniyle, üretim yapan, ihracat yapan þirketlerin kredi ihtiyaçlarý artabilir.
Bu tabloda Türk bankalarý kredileri azaltmaya baþlarsa, sadece reel sektör zarar görmez. Bankalarýn alacaklarý da tehlikeye girer. Bu dönemde Merkez Bankasý, kredi ihtiyacý artacak þirketlere kredi imkaný saðlamak amacýyla bankalara desteðini artýrmalýdýr.
Bunlar, Milliyet gazetesinin Ekonomi sayfasýnda yazýsý yayýmlanan bir iktisatçý olarak benim derleyebildiðim tedbir önerileri.
Böyle dönemlerde öneriler ortaya atýlýr. Tartýþýlýr. Yararlý olacaðýna inanýlanlar uygulanýr.
Tabii ki daha baþka tedbirlerden söz edilebilir. Ama “söz edilmeli”, ortaya atýlmalý, “tartýþýlmalý” ki, yararý olsun.
Ýþ iþten geçtikten sonra, “Bak þu da yapýlsaydý, bu da yapýlsaydý” diyerek konuþmanýn, eleþtirmenin bir yararý olamaz.
...
Alinti
